Data wpisu 20.01.2022 | Data aktualizacji: 09.03.2022r.
Nie milkną dyskusje i zamieszanie po wypłacie pierwszych wynagrodzeń na zasadach obowiązujących od 2022 związanych z wprowadzeniem pakietu zmian tzw. Nowy Ład.
Krytyka zmian przewidzianych w Polskim Ładzie związana jest z obniżeniem wynagrodzeń netto wypłaconych na początku stycznia 2022 r. Resort finansów, aby złagodzić skutki zmian zdecydował się na wydanie rozporządzenia zmieniającego zasady pobierania i przekazywania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Chodzi o rozporządzenie Ministra Finansów z 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 28).
Niestety wspomniany akt prawny jeszcze bardziej skomplikował proces rozliczania list płac i wprowadził kolejny szereg wątpliwości wśród specjalistów, a niepewności wśród pracowników.
Celem rozporządzenia jest doraźne spowodowanie, aby w poszczególnych miesiącach 2022 r. pracownicy oraz zleceniobiorcy osiągający przychód w wysokości do 12.800 zł osiągali wypłaty 
netto nie niższe niż w 2021 r. Ma to być dokonywane poprzez pobieranie przez płatników w przypadku pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę oraz zleceniobiorców zaliczek na podatek w kwocie nie wyższej niż zaliczki wyliczone od miesięcznego przychodu według reguł obowiązujących w dniu 31 grudnia 2021 r.
Stosowanie jednak wspomnianego rozporządzenia powoduje wyliczanie podwójnie wynagrodzeń. Pierwszy raz zgodnie z obowiązującymi przepisami w 2022 roku, a następnie na zasadach w ubiegłym roku i zestawianie ich ze sobą w celu ograniczenia zaliczki na podatek tak, aby wynagrodzenie pracownika nie było niższe niż w zeszłym roku. Należy tutaj zaznaczyć, że ograniczenie stosuje się do momentu zrównania wysokości zaliczek z 2021 i 2022, ale w sytuacji kiedy nie dojdzie do takiej sytuacji niedopłaty obciążą samych pracowników i zleceniobiorców w rozliczeniach rocznych za 2022 rok.
1. Stosowanie rozporządzenia, tak czy nie?
Po wydaniu rozporządzenia z 7 stycznia 2022 r. u wielu specjalistów odpowiedzialnych za wyliczanie wynagrodzeń pojawiły się wątpliwości czy należy rozporządzenie stosować czy nie, ponieważ rozporządzeniem nie można zmieniać reguł podatkowych zawartych w ustawie.
Resort finansów stoi jednak na stanowisku, że ww. rozporządzenie:
- nie zmienia zasad opodatkowania – zmienia tylko technikę poboru zaliczek na podatek dochodowy – na korzyść podatnika
- zmienia jedynie termin pobrania zaliczki na podatek.
- określa w jakiej części zaliczki w danym miesiącu nie pobiera się i w jakim miesiącu ta część zaliczki ma być ewentualnie pobrana
Zupełnie innego zdania niż resort finansów jest m.in. Krajowa Izba Doradców Podatkowych oraz środowiska prawnicze, którzy od razu po publikacji rozporządzenia zaczęli wydawać komunikaty oraz opinie na temat wprowadzonych zmian. Między innymi zostały podniesione kwestie wydania rozporządzenia z naruszeniem przepisów Konstytucji RP, przepisów ustawowych, jak i zasad poprawnej legislacji co jak powołuje się KIDP zgodnie z zasadą lex inferior non derogat legi superiori. powoduje brak możliwości jego zastosowania.
2. Skutki wprowadzenia rozporządzenia po wypłacie wynagrodzeń w styczniu br. dla pracowników / zleceniobiorców
Stosownie do § 4 rozporządzenia, w przypadku gdy płatnik w styczniu 2022 r. pobrał zaliczkę w części odpowiadającej nadwyżce zaliczki podatkowej obliczonej na mocy przepisów z 2022 r. nad zaliczką ustaloną według reguł z 2021 r. i nie przekazał tej zaliczki na rachunek urzędu skarbowego, płatnik ten niezwłocznie zwraca tę nadwyżkę podatnikowi (pracownikowi lub zleceniobiorcy).
Niezwłocznie w tym przypadku należy rozumieć bez zbędnej zwłoki, w najbliższym czasie, kiedy tylko będzie to możliwe.
3. Rezygnacja z przesunięcia terminu poboru części zaliczki na podatek
Pracownik lub zleceniobiorca może zawnioskować na piśmie o niestosowanie względem niego mechanizmu przewidzianego w rozporządzeniu. Z takiego uprawnienia może skorzystać jednak tylko pracownik, któremu przy kalkulowaniu zaliczek podatkowych pracodawca nie uwzględnia kwoty stanowiącej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (kwota uwzględniana po złożeniu PIT-2). Przesądza o tym brzmienie § 5 rozporządzenia.
Złożony wniosek musi zostać uwzględniony przez płatnika przy obliczeniach należności podatkowej najpóźniej od miesiąca następnego po jego otrzymaniu.
W dniu 9 marca 2022 r. w Dzienniku Ustaw opublikowano akt prawny, który przeniósł na płaszczyznę ustawową mechanizm przedłużenia terminów pobrania i wpłaty zaliczki na podatek dochodowy. Ponadto umożliwiono składanie deklaracji PIT-2 przez pracowników przez cały rok oraz możliwość złożenia oświadczenia o nieodraczaniu poboru zaliczki na podatek również przez osoby, które u danego pracodawcy mają złożony PIT-2.